Jest też miejsce, z którego najlepiej oglądać zachód słońca (oczywiście z wywieszoną informacją o której godzinie słońce dzisiaj zajdzie), można też na pustyni przenocować, ale tylko z namiotem, więc my z naszym Eddiem udaliśmy się na nocleg do pobliskiego Alamogordo. Jak to z nami zwykle bywa, na White Sands planowaliśmy spędzić godzinę lub dwie, a udało nam się wyrwać dopiero po czterech i to tylko dlatego, że Maciek świetnie się bawiąc dosłownie padł ze zmęczenia.

White Sands jest o tyle wyjątkową pustynią wydmową, że nie ma na niej kwarcowego piasku. Jest ona pokryta piaskiem składającym się z gipsu i siarczanu wapnia. Ktoś gdzieś napisał, że jadąc po pustyni (bo oczywiście przez wydmy można przejechać asfaltową drogą) czuł się, jakby jechał po zaśnieżonych górach. To nie tylko zasługa koloru. Wydmy nie wchłaniają ciepła w związku z czym piasek jest zimny. My większość dnia biegaliśmy boso, ale pod koniec było już zbyt zimno i buty z powrotem powędrowały na nogi.

Po kilku nocach na mniej lub bardziej dziko, przenocowaliśmy dla odmiany na prawdziwym kempingu. Ze zniżką Passport America zapłaciliśmy 15 dolarów, ale czasem człowiek ma ochotę na podładowanie wszystkich sprzętów i długi gorący prysznic bez zastanawiania się, czy zaraz nie skończy się miejsce w zbiornikach na ścieki i brudną wodę. W dodatku trzeba było w końcu wymienić olej w samochodzie, a to łatwiej robić z odczepioną przyczepą. Dziwnie się jeździ po kilku dniach bez Eddiego. Samochód lekko i zwiewnie przyspiesza, wszystko widać w lusterkach, można sobie pozakręcać radośnie, pozawracać i wjechać na strome podjazdy bez żłobienia śladów w asfalcie. Ehh..

Zanocowaliśmy na rogatkach Alamogordo. Samo miasto nie jest specjalnie atrakcyjne. Położone między górami a pustynią wygląda trochę jak miejsce, skąd Walter White, bohater jednego z naszych ulubionych seriali czyli Breaking Bad, wyjeżdża na pustynię robić amfetaminę w swoim RV przerobionym na laboratorium. Wprawdzie akcja serialu rozgrywa się kawałek na północ stąd, w Albaquerque, ale klimat podobny.

I nie chodzi tylko o widoki. W Alamogordo czuć klimat bieda-rezygnacji. To taka mieszanka fatalizmu i lenistwa. Tu coś się sypie, rozpada, wszystko jest niedokończone, albo opuszczone i jakby skazane na porażkę z naturą.  Miasto trzyma się dzięki wojsku i próbuje załapać się do koniunktury na rodzący się prywatny przemysł kosmiczny, ale wydaje się, że większość ludzi i tak chce stąd jak najszybciej wyjechać.

NASA Space History Museum, czyli naziści w służbie USA

W Alamogordo poza lokalnym warsztatem z ekspresową zmianą oleju zwiedziliśmy kolejne kosmiczne muzeum – NASA Space History Museum. Przepięknie położone – na zboczu góry z widokiem na całe Alamogordo, w przeszklonym, czteropiętrowym budynku, z doklejonym IMAXem. Niestety w porównaniu do poprzednich centrów NASA, tutaj przeżyliśmy spory zawód. Do IMAXa nie poszliśmy, bo grali film, który widzieliśmy na Florydzie. Film w planetarium był, lekko mówiąc, średnio ciekawy, a sama wystawa w muzeum może i nie była zła, ale po tym co widzieliśmy w Kennedy Space Center i w Houston oczekiwaliśmy czegoś więcej. Poza tym sprawia wrażenie nieaktualizowanej od ładnych kilku lat (np. wahadłowce ciągle w niej latają). Wygląd i żywotność tego muzeum jak w soczewce skupia charakter całego miasta.

Dużo miejsca w Muzeum poświęcono prywatnym inicjatywom kosmicznym w Nowym Meksyku. Władze tego stanu zdają sobie sprawę z potencjału prywatnych lotów kosmicznych i bardzo by chciały zostać ich centrum. Całe jedno piętro zajmuje wystawa na temat przyznanej w 2004 roku Ansari X PRIZE, czyli 10 milionom dolarów za pierwszy prywatny lot na orbitę. W kółko idzie film o dwóch powtórzonych startach (z Nowego Meksyku oczywiście), można też obejrzeć makiety i szkice projektów walczących o nagrodę.

Od niedawna możliwe są wycieczki do miejsca, w którym zostanie kiedyś zbudowany Virgin Galactic Spaceport. Ponieważ to średnio zaawansowany plan budowy, to darowaliśmy sobie tę atrakcję. Dodatkowo każdy nowo-meksykanin, który poleciał w kosmos został specjalnie uczczony. Nowy Meksyk naprawdę musi się starać, bo NASA mocno ograniczyła działalność w tym rejonie prawie dwa lata temu. Bez prywatnego kapitału niedługo Nowy Meksyk swoje kosmiczne dokonania będzie mógł pokazywać już tylko w muzeum.

Ale jak to w takich nie do końca udanych muzeach, najciekawsze były smaczki, drobne różnice kulturowo-historyczne. Na przykład było to pierwsze miejsce, które bardzo otwarcie przyznawało się do tego, jak mocno Amerykanie wykorzystali nazistowski program rakietowy do własnych badań. Tak, tak, nawet dziecko o tym wie, jednak myśleliśmy, że to taki trochę wstydliwy temat dobry na Wikipedię, a nie muzealne wystawy. A jednak nie. Niemieckiego wunderwaffe i jego twórców nie sposób przeoczyć.

Muzeum w Alamgordo jest skupione przede wszystkim na silnikowej części podboju kosmosu i rakietach samych w sobie. Z najwyższych pięter muzeum mamy fantastyczny widok nie tylko na Białe Piaski, ale też na White Sands Missile Range. To nadal czynny poligon rakietowy. Z jego powodu zdarza się, że White Sands National Monument jest zamykany dla zwiedzających. I to nawet nie przez zachowanie tajności, ale dla bezpieczeństwa, bo w przeszłości rakiety zbaczały z toru i lądowały na wydmach, tam gdzie zwykle chodzą turyści.

Pod koniec lat 40-tych część z tych rakiet miała jeszcze niemieckie napisy.  A panowie, którzy odpowiadali za cudowną przemianę nazistowskiej wunderwaffe w zalążki amerykańskie programu rakietowo-kosmicznego jeszcze parę lat wcześniej biegali po poligonach w służbie Trzeciej Rzeszy.

Ba, od 10 lat na placyku przed muzeum dumnie pręży się ocalony szkielet V-2, a na ścianie muzeum w kosmicznym Hall of Fame, można znaleźć bardzo niemiecko brzmiące nazwiska. Ponieważ zdjęcia są ułożone chronologicznie, więc należy ich szukać tak około 1946 roku. Ten pomysł pozostawił w nas spory niesmak, bo o ile przejęcie myśli technicznej i naukowców można pokrętnie uznać za uprawnioną zdobycz wojenną, to hołdowanie nazistom i wieszanie ich uśmiechniętych i dumnych zdjęć w muzeum jest nieporozumieniem. Ledwie kilka lat wcześniej wynalazki tych panów zamieniały europejskie miasta, również w Polsce, w gruzy. A pochód niemieckiej armii zaczynał okres totalitarnej zagłady całych społeczeństw. Ba, według niektórych źródeł, w walkach z Trzecią Rzeszą poległo według niektórych źródeł nawet 200 000 Amerykanów. Tymczasem w obliczu postępu technologicznego i podboju kosmosu nic to nie znaczyło.

Z okien muzeum widać też w oddali (to około 50 kilometrów, więc trochę trzeba wysilić wyobraźnię) Northrup Strip, czyli lotnisko wojskowe nazwane też szumnie przez NASA „White Sands Space Harbor”. To miejsce od lat 70-tych wykorzystywane do treningów przed lotami kosmicznymi oraz jedno z miejsc rezerwowych do lądowania wahadłowców. Do takiego prawdziwego lądowania doszło tylko raz, w 1982 roku. No ale cóż, zawsze coś. Pewnie lepsze miejsce do obserwacji można znaleźć na wydmach na krańcu dostępnego do zwiedzania terenu Białych Piasków, bo stamtąd do lotniska jest już tylko kilkanaście kilometrów (chyba, że armia zadbała o to, żeby żadna dostępna wydma nie wystawała ponad ich tereny…).

Nowy Meksyk i obrona dobrego imienia Plutona

Drugim smaczkiem w muzeum była dopowiastka pana, który zajmował się kinem. Po nudnym filmie o planetach zauważył, że (o ile dobrze pamiętamy) ponad 30 stanów USA wbrew stanowisku Międzynarodowej Unii Kosmicznej nadal uznaje Plutona za planetę! Nowy Meksyk przepchnął stosowną uchwałę w 2007 roku, ba ustanowił nawet 13 marca 2007 roku Dniem Plutona! Oryginalny tekst deklaracji brzmi następująco:

White Sands – widok z NASA Space History Museum w Alamogordo